Je bent hier: Viool Viool en cello geschiedenis viool
MMS_950x220
erhu

kamanche

Geschiedenis van de viool, altviool, cello en contrabas

Het ontstaan van de strijkersfamilie dateert ongeveer uit de tweede helft van de 16e eeuw (precise datum is niet bekend). In Europa werden echter tijdens de middeleeuwen reeds andere strijkinstrumenten bespeeld. Drie daarvan hadden een beslissende invloed op de de ontwikkeling van de vioolfamily: de rebec, de vedel en de Lira de Braccio.

Het eerste als viool herkenbare instrument verscheen rond 1550. De eigenlijke uitvinder van de viool is niet bekend, wel weten we dat enkele van de oudste violen, altviolen en celli het werk zijn van twee italianen: Gasparo da Solo (1540-1609) en Giovanni Paoli Maggini (1580-ca.1632), beiden afkomstig uit Brescia. Deze instrumenten hadden dikke, vrij losse snaren, die een zachter en doffer geluid gaven dan de moderne instrumenten.

Het eerste als viool herkenbare instrument verscheen rond 1550. De eigenlijke uitvinder van de viool is niet bekend, wel weten we dat enkele van de oudste violen, altviolen en celli het werk zijn van twee italianen: Gasparo da Solo (1540-1609) en Giovanni Paoli Maggini (1580-ca.1632), beiden afkomstig uit Brescia. Deze instrumenten hadden dikke, vrij losse snaren, die een zachter en doffer geluid gaven dan de moderne instrumenten.

sahangri

rebec
De ontwikkeling van de vioolbouw

Ongeveer in dezelfde tijd begon Andrea Amati (1505-1580) zijn beroemde ateliers in Cremona. Zijn werk werd later voortgezet door zijn zoons; zijn kleinzoon Nicola (ac. 1596-1684), was de bekwaamste vakman van de familie. De Amati's verhelderden de toon van de viool en gaven het de bekende vorm. Zij maakten het instrument platter, versmalden de taille, maakten de hoeken scherper, verhoogden de snaarspanning en verbeterde de lak. Nicola Amati's belangrijkste leerling, Antonio Stradivari (ca. 1644-1737), werkte ook in Cremona. In de loop van zijn lange leven heeft hij de ontwerpen van zijn instrumenten enkele malen gewijzigd, maar in 1898 kwam hij tot een model van 35 cm lengte en een breedte van 20 cm. Naar dit basismodel zijn de meeste van zijn beste violen gebouwd. Stradivari had een belangrijke concurrent in Cremona: Guiseppe Guarneri del Gesù (1698-1744).

Omstreeks 1800 hadden de vioolbouwers in de bouw van hun instrumenten verschillende kleine maar belangrijke veranderingen aangebracht. De kam werd hoger, de snaren werden dunner en met een grotere spanning vast gezet om de toon te verbeteren. De zangbalk werd verlengd en versterkt om de grotere spanning te kunnen opvangen, de hals en de toets werden langer – meer achterover gebogen – en bij het schroefkastje versmald om snel vingerspel te vergemakkelijken. Ook werd een kinsteun toegevoegd zodat de bespeler het instrument steviger kon vasthouden. Tegenwoordig worden deze toepassing in de vioolbouw gebruikt.

Geschiedenis van de altviool

De altviool is iets groter dan de viool (ongeveer 7,5 cm), en deze extra lengte geeft de altviool zijn eigen karakteristieke warme toon. De ontwikkeling van de altviool volgde die van de viool op, enkel werd het instrument veel minder populair. Dit kwam met name omdat het minder een solistische rol kon vervullen vanwege minder heldere en briljante toon t.a.v. de viool. Door de warme klank wordt de altviool meestal als begeleidend instrument gebruikt en in deze rol harmonieert de altviool uitstekend. In de tweede helft van de 18e eeuw ontdekten musici de specifieke klankschoonheid van dit instrument. Dit is duidelijk waarneembaar in de kwartetten van Haydn en Mozart. Later in de 19e eeuw werden de kwaliteiten van de altviool benut. In Berlioz’orkestwerk ‘Harold in Italië’ wordt een belangrijke solo aan de altviool toevertrouwd. Na 1900 neemt de belangrijkheid van de altviool als solo-instrument toe.

Geschiedenis van de cello

De cello kwam reeds voor in de 16e eeuw, maar werd pas begin 17e eeuw van belang als continuo-instrument. In de continuopartij speelt de cellist de baspartij van het klavecimbel mee. Ook in de vroege orkesten en kleinere ensembles ondersteunden de celli de harmonieën van de andere instrumenten. Na het begin van de 18e eeuw heeft bijna iedere componist aan het repertoire van de cello bijgedragen. De techniek werd in de romantische periode tot grote hoogte opgevoerd en ook de expresssie mogelijkheden van het instrument werden ten volle benut.

Geschiedenis van de contrabas

De contrabas werd voor het eerst aan het eind van de 16e eeuw in Italië en Duitsland gebruikt. Het instrument ziet er iets anders uit dan de andere en heeft min of meer de vorm gehouden van een oudstrijkinstrument; de basviola. Hoewel het wat gedempte geluid de contrabas minder geschikt is als solo-instrument, vervult de contrabas een belangrijke plaats in ensembles en orkesten. De contrabas wordt voornamelijk gebruikt om de laagste tonen van harmonieën te ondersteunen.
fiddler
Ontwikkeling van de strijkinstrumenten in het orkest

Ongeveer 350 jaar geleden moest de lange periode van polyfonie muziek (muziek waarbij iedere stem een eigen melodisch patroon volgt) wijken voor de homofone muziek (hier wordt één melodiestem ondersteund door akkoorden). Deze verandering stelde andere eisen aan de klankkleur van een orkest: meer helderheid van klank, waaraan de viola's niet meer konden voldoen. De violen gingen van nu af aan de viola's in de orkesten vervangen. De ontwikkeling van de strijkinstrumenten in het orkest vormt een belangrijk onderdeel van de muziekgeschiedenis in het Westen, zowel wat de componisten als de uitvoerende betreft. Hier zijn drie belangrijke redenen voor: ten eerste kunnen de violen, altviolen, celli en contrabassen door hun verscheidenheid aan speeltechnieken een enorm scala van klankverfijningen verwezenlijken. Ten tweede vullen de toonkwaliteiten van deze vier instrumenten elkaar aan, waardoor zij een goed constraterende achtergrond voor de andere instrumenten vormen. Ten derde maakt het gebruik van de strijkstok de bespelers het mogelijk om de toon aan te houden en de klankkracht te beheersen.


Bezoekers van viool en cello bezochten ook

MMS_950x100

Let's make music!

Let's make music!Let's make music! is internetuitgever en initiatiefnemer van deze muziekportal. Let's make music! is een pro-actief en onafhankelijk projectbureau dat muziekbeoefening op eigen initiatief, met eigen middelen en projecten stimuleert.

website | www.muziekpromotie.nl

LMM_logo

Muziek maakt slim!

Muziek maakt slim!Muziek maken is leuk en bovendien hebben wetenschappelijke onderzoeken bewezen dat het een zeer positieve invloed heeft op de intelligentie en de sociale vaardigheden van kinderen. Meer info op onze projectwebsite.

website | www.muziekmaaktslim.nl

MMS_logo

Samen muziek maken!

smmWat doet muziek met kinderen en hoe kun je als ouders of opvoeders van kinderen muziekbeoefening op een eenvoudige manier integreren in de opvoeding? Op deze website geven we een aantal eenvoudige tips!

website | www.samenmuziekmaken.nl

SMM_logo_V2