Je bent hier: Home | muziekinstrumenten: Muziekgeschiedenis Hoog romantiek
MMS_950x220

Hoog romantiek (1850-1890)

In dit tijdvak wordt door sommige componisten de vorm en de omvang van hun werken sterk uitgebreid. In het orkest wordt de blaas- en slagwerkgroep versterkt en daarmee ook i.v.m. een evenwichtige bezetting, eveneens de strijkersgroep. Het is tevens het tijdperk waarin de instrumentale virtuositeit een grote vlucht neemt; in dit verband moeten in het bijzonder Nicolo Paganini (1782-1840) violist-componist en Franz Liszt (1811-1886) componist-pianist genoemd worden.

De kunst van het instrumenteren (orkestreren), d.w.z. het combineren van de verschillende klankmogelijkheden van de instrumenten en de groepen instrumenten, is vooral in deze periode ontwikkeld door de Franse componist Hector Berlioz (1803-1869) en de Duitse componist Richard Wagner (1813-1883).

Componisten
Tot de belangrijkste componisten uit de Hoog-Romantiek worden gerekend:

Hector Berlioz (1803-1869)
De grootste Franse componist van de l9de eeuw en o.a. vernieuwer van de orkestratie. Zijn bekendste werken zijn 'Le carnaval Romain', 'Symfonie Fantastique', 'Requiem' (dodenmis) en 'Le damnation de Faust.'

Franz Liszt (1811-1886)
Deze in Hongarije geboren componist verbleef hoofdzakelijk in Duitsland (Weimar). Hij is de grootste klaviervirtuoos van de 19de eeuw. Hij componeerde o.a. Hongaarse rapsodieën (instrumentale fantasieën op volksmelodieën) en symfonische gedichten (programmamuziek o.a. op literaire onderwerpen), b.v. 'Les Preludes'.

Richard Wagner (1813-1883)
Grootste Duitse operacomponist uit de Romantiek. De halldeling van zijn opera's is gebaseerd op Germaanse sagen en legenden en op verhalen uit de Duitse Middeleeuwen. Hij schreef zowel de tekst als de muziek van zijn opera's. Wagner propageerde het 'Gesamtkunstwerk' d.w.z. dat in de opera tekst, muziek en beeld een onverbrekelijk geheel dienen te vormen. Het orkest onderging bij Wagner een grote uitbreiding, in het bijzonder de blazersgroepen

Anton Bruckner (1824-1896)
Oostenrijks componist van symfonieen en religieuze koorwerken. De orkestratie van zijn breed, uitgesponnen, prachtige symfonieen is beinvloed door Wagner.

Johannes Brahms (1833-1897)
Duitslands grootste symfonicus na Beethoven; hij schreef ook prachtige liederen, kamermuziek en koorwerken, o.a. het 'Deutsches Requiem'.

Hugo Wolf (1860-1903)
Oostenrijks liederencomponist en volgeling van Richard Wagner. De inhoud van een gedicht wordt in de liedkunst van Wolf in volkomen eenheid tussen zangstem en begeleiding verklankt.

Cesar Franck (1822-1890)
Deze in Belgie geboren componist woonde en werkte vrijwel zijn gehele leven in Frankrijk. Zijn meest gespeelde werken zijn de enige symfonie die Franck componeerde, Variations symphoniques voor piano en orkest en zijn orgelwerken. Behalve zijn compositorische arbeid was ook zijn werk als organist en pedagoog van belang.

Camille Saent-Saens (1835-1921)
Frans componist wiens werken uitmunten door vakmanschap en goede smaak. Zijn veelzijdigheid blijkt wel uit het feit dat hij voor al le muzikale vormen heeft geschreven. In zij n orkestwerken is de doorzichtige instrumentatie opvallend. Zijn 'Le carnaval des animaux' is door de fijne humor een van zijn meest gespeelde werken.

De nationale scholen
De romantische muziek wordt in de tweede helft van de 19de eeuw, dus het tijdvak van de Hoog-Romantiek, ook gekenmerkt door het streven naar een ei gen nationale muziek. De componisten uit deze nationale scholen vinden inspiratie in de eigen volksmuziek, de nationale geschiedenis, het natuurschoon van eigen land e.d.

Deze nationale stromingen blijven niet beperkt tot de periode van de Hoog-Romantiek; in de werken o.a. van Spaanse, Hongaarse en Finse componisten die, muziekhistorisch gezien, in een later tijdvak thuishoren treffen we heel vaak sterk nationale tendenzen aan.

Tsjecho-Slowakije (Bohemen)

Bedrich Smetana (1824-1884)
Opera 'Die verkaufte Braut', een cyclus symfonische gedichten 'Mijn vaderland' met daarin 'De Moldau'.

Antonin Dvorak (1841-1904)
Componist o.a. van 'Slavische dansen'. Van zijn symfonieen is de symfonie 'Uit de Nieuwe Wereld*' het bekendste werk. Dvorak componeerde deze symfonie tijdens zijn verblijf in de Verenigde Staten, waar hij van 1892 tot 1895 directeur was van het conservatorium in New-York. Hij verwerkte in deze symfonie op geheel eigen wijze de melodische invloed van de Noord-Amerikaanse negermuziek

Noorwegen

Edvard Grieg (1843-1907)
Hij schreef o.a. muziek bij het toneelstuk 'Peer Gynt' van de Noorse schrijver Henrik Ibsen; voorts 'Elegische melodieën' voor strijkorkest (elegie = klaagzang). Zijn pianoconcert is een repertoirestuk van de meeste concertpianisten.

Italiaanse en Franse opera (19de eeuw)
In de Italiaanse opera speelt in de eerste helft van de l9de eeuw het bel canto nog een voorname rol. De belangrijkste Italiaanse operacomponisten in deze periode zijn:

Gioachino Rossini (1792-1868)
o.a. 'I1 barbiere di Seviglia'; Gaetano Donizetti (1797-1848): o.a. 'Lucia di Lammermoor'; en Vincenzo Bellini (1801-1835): o.a. 'Norma'.

Na deze kwam de reus onder de Italiaanse operacomponisten, nl.

Giuseppe Verdi (1813-1901).
In zijn eerste opera's bouwt Verdi nog voort op de belangrijke traditie van het bel canto. De melodieënrijkdom en de bewogen dramatische spanning in zijn latere werken stempelen Verdi tot de grootste Italiaanse operacomponist. Belangrijke opera's van zijn hand zijn: 'Rigoletto', 'I1 Trovatore'*, 'La Traviata', 'Aida' en 'Falstaff'. Verdi componeerde ook enkele geestelijke werken, o.a. een ontroerend mooi Requiem* voor soli, koor en orkest.

Na Verdi streven de Italiaanse operacomponisten naar het weergeven van de werkelijkheid van het dagelijks leven, het z.g. verisme. Helaas ontspoort dit streven door ongezonde sensatiezucht in messenstekerij, martel- en sterfscenes enz. Desondanks werd toch prachtige operamuziek geschreven, o.a. door: R. Leoncavallo (1858-1919): o.a. 'I Pagliacci'; G. Puccini (1858-1924): o.a. 'La Boheme', 'Tosca' en 'Madame Butterfly'; P. Mascagni (1863-1954): o.a. 'Cavalleria Rusticana'.

Frankrijk
In Frankrijk groeit in de 19de eeuw de opera uit tot een bont schouwspel met groots gemonteerde balletten en overdadige ensceneringen, de z.g. grand-opera. In de tweede helft van de 19de eeuw treedt een versobering op. waarbij de muzikale inhoud voornamer wordt.

De belangrijkste Franse operacomponisten zijn:

Charles Gounod (1818-1893)
o.a. 'Faust'; en Georg Bizet* (1838-1875): o.a. 'Carmen' en toneelmuziek bij 'L'Arlesienne*' van Daudet.

Leon Delibes (1836- 1891)
De belangrijkste Franse componist van balletmuziek o.a. 'Sylvia' en 'Coppelia'.

Omstreeks 1860 ontstaat de operette uit de opera-comique. In tegenstelling tot de opera wordt in de operette een min of meer belangrijke plaats ingeruimd voor het gesproken woord.

In Parijs vierde de uit Duitsland afkomstige Jacques Offienbach (1819-1880) grote triomfen als operettecomponist, o.a. met zijn 'Orphee aux Enfers'.

De Weense componist Johann Strauss jr. (1825-1899) schiep met zijn operettes 'Die Fledermaus' en 'Der Zigeunerbaron'* hoogtepunten op dit gebied. De melodieënrijkdom en charme van zijn walsen, polka's enz. verheffen zijn muziek ver boven het peil van de alledaagse amusementsmuziek.

Muziekgeschiedenis op één website

MMS_950x100

Let's make music!

Let's make music!Let's make music! is internetuitgever en initiatiefnemer van deze muziekportal. Let's make music! is een pro-actief en onafhankelijk projectbureau dat muziekbeoefening op eigen initiatief, met eigen middelen en projecten stimuleert.

website | www.muziekpromotie.nl

LMM_logo

Muziek maakt slim!

Muziek maakt slim!Muziek maken is leuk en bovendien hebben wetenschappelijke onderzoeken bewezen dat het een zeer positieve invloed heeft op de intelligentie en de sociale vaardigheden van kinderen. Meer info op onze projectwebsite.

website | www.muziekmaaktslim.nl

MMS_logo

Samen muziek maken!

smmWat doet muziek met kinderen en hoe kun je als ouders of opvoeders van kinderen muziekbeoefening op een eenvoudige manier integreren in de opvoeding? Op deze website geven we een aantal eenvoudige tips!

website | www.samenmuziekmaken.nl

SMM_logo_V2